Πόσοι πάνε διακοπές και πώς – Όταν τα στοιχεία διαψεύδουν την κυβέρνηση

Το 46% του πληθυσμού της Ελλάδας, άνω των 16 ετών, αδυνατεί οικονομικά να πληρώσει έστω και για μία εβδομάδα διακοπές. Για τα φτωχά νοικοκυριά το ποσοστό ανεβαίνει σχεδόν στο 75%. Όσο για τα μη φτωχά νοικοκυριά – στα οποία περιλαμβάνεται και η περίφημη «μεσαία τάξη» για την οποία τόσο κόπτεται η κυβέρνηση – οι επταήμερες διακοπές, επί πληρωμή, είναι άπιαστο όνειρο για το 39%.

Δεν πρόκειται για καινούργιο εύρημα. Έχει δημοσιευθεί από τον Απρίλιο του 2025, στην «Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών» της ΕΛΣΤΑΤ.  Προκύπτει από την  επεξεργασία των στοιχείων του 2024, με περίοδο αναφοράς εισοδήματος το 2023.  Το ανέδειξε εκ νέου η Εurostat τον Ιούλιο, με συγκεντρωτικά στοιχεία για όλη την ΕΕ. «Το 27% των Ευρωπαίων δεν μπορεί να πληρώσει για μια εβδομάδα διακοπών», ήταν ο σχετικος τίτλος του δημοσιεύματος.  Η Ελλάδα είναι στην προτελευταία θέση, μετά τη Ρουμανία (58,6%), σε χειρότερη θέση απο τη Βουλγαρία (41,4%).

Διαβάστε επίσης: Ο «αναγεννημένος» Ντραγκόφσκι και oι 2/3 προκρίσεις (vids)

Το 2024 το 46% του πληθυσμού της Ελλάδας είχε οικονομική αδυναμία να πληρώσει μια εβδομάδα διακοπές (από 43% το 2023). Πηγή: EΛΣΤΑΤ

Η «οικονομική αδυναμία για πληρωμή μιας εβδομάδας διακοπών» αποτελεί ένα μόνο από τα 13 κριτήρια υλικής και κοινωνικής στέρησης, με βάση τα οποία καταρτίζονται κάθε χρόνο οι ευρωπαϊκές στατιστικές για τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Όταν ένας πολίτης στερείται τουλάχιστον επτά από τα 13 αγαθά και υπηρεσίες του καταλόγου, τότε θεωρείται ότι ανήκει στον πληθυσμό με «σοβαρές υλικές και κοινωνικές στερήσεις».

Η Ελλάδα έχει το τρίτο υψηλότερο ποσοστό πληθυσμού με υλική στέρηση στην Ευρώπη, μετά τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, με 14%, αυξημένο σε σχέση με το 2023 κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες.

Αγάπη μου, συρρίκνωσα το καλοκαίρι

Όταν ο εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Κώστας Τσουκαλάς  ανέφερε τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και της Eurostat για την αδυναμία πληρωμής διακοπών, λέγοντας ότι «η κυβέρνηση έχει εξαφανίσει το καλοκαίρι για μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού», ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Άκης Σκέρτσος έσπευσε να απαντήσει μέσω Facebook.

Επικαλούμενος διαφορετική έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά ημεδαπών τουριστών , κατηγόρησε την αντιπολίτευση για «κοπτοραπτική» και επίκληση «αποσπασματικών δεικτών».

Συγκρίνοντας τη σημερινή κατάσταση με το 2015, όταν βρισκόμασταν στο ζενίθ της κρίσης, καταλήγει ότι σήμερα τα πράγματα είναι αισθητά καλύτερα.  Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ το 2024  ταξίδεψαν για προσωπικούς λόγους, περίπου 815.000 άνθρωποι παραπάνω και ξόδεψαν αθροιστικά τα διπλάσια χρήματα από ό,τι το 2015. Βελτίωση παρατηρείται και σε σύγκριση με το 2019, με αύξηση των ταξιδιωτών κατά 448.000 και των δαπανών κατά 54%.

Η Ελλάδα έχει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό «φτώχειας διακοπών» μετά τη Ρουμανία (πηγή: Eurostat)

Μήλα και πορτοκάλια

Μόνο που ο κυβερνητικός εκπρόσωπος αποφεύγει να αναφέρει πόσο αυξήθηκαν τα μεταφορικά κόστη, τα ακτοπλοϊκά και αεροπορικά εισιτήρια, τα πακέτα διακοπών, οι τιμές των  καταλυμάτων και της εστίασης,  ακόμα και τα τρόφιμα και η ενέργεια, το ίδιο διάστημα.

Συγχέει τα «ταξίδια για προσωπικούς λόγους» – που μπορεί να είναι διήμερα και τριήμερα και περιλαμβάνουν τις επισκέψεις σε συγγενείς και φίλους – με τις επί πληρωμή επταήμερες διακοπές.

Το να πας σε ένα γάμο ή μια κηδεία στο χωριό σου ή να σε φιλοξενήσουν κάποιοι φίλοι σου για ένα Σαββατοκύριακο, ακόμα και να ταξιδέψεις με το ΚΤΕΛ για να δεις το αγόρι σου που είναι φαντάρος, δεν μπορεί να μπαίνει στο ίδιο τσουβάλι με το αν μπορείς ή όχι να πληρώσεις για επτά ημέρες διακοπές μακριά από το σπίτι σου.

Γι’αυτό και οι επίσημες στατιστικές για τη φτώχεια περιλαμβάνουν την «αδυναμία πληρωμής μιας εβδομάδας διακοπών» στους δείκτες υλικής στέρησης.  Ο υπουργός Επικρατείας το προσπερνά και εστιάζει αποκλειστικά στα νούμερα των ταξιδιών, συγκρίνοντας μήλα με πορτοκάλια.

Το 74% των διανυκτερεύσεων στο «τζάμπα»

Επίσης υποπίπτει ο ίδιος στο ολίσθημα της αποσπασματικής χρήσης των στοιχείων, για το οποίο κατηγορεί την αντιπολίτευση. Για παράδειγμα, η έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ την οποία επικαλείται, αναφέρει ρητά ότι πάνω από τα μισά ταξίδια (52,4%) και η συντριπτική πλειονότητα των διανυκτερεύσεων (σχεδόν 74%)  έγινε σε μη ενοικιαζόμενα καταλύματα. Από τα μη ενοικιαζόμενα καταλύματα επίσης πάνω από τα μισά (54%) παραχωρήθηκαν δωρεάν από συγγενείς και φίλους.

Πρόκειται για το ίδιο στοιχείο που αποκαλύπτουν και οι έρευνες άλλων φορέων, όπως το ΙΕΛΚΑ. Στη συγκεκριμένη έρευνα, το 52% απαντά ότι δεν προγραμματίζει καθόλου διακοπές, ενώ πάνω από τους μισούς που θα πάνε τελικά διακοπές θα καταλύσουν σε εξοχικά σπίτια – είτε δικά τους είτε ως φιλοξενούμενοι.

Το 57,5% όσων δεν ταξίδεψε το έκανε για «οικονομικούς λόγους» – πηγή: ΕΛΣΤΑΤ

Δεν πάνε διακοπές για οικονομικούς λόγους

Mε βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τους «ημεδαπούς τουρίστες», συνολικά το 2024, πραγματοποίησαν έστω και ένα ταξίδι, είτε για αναψυχή, είτε για επαγγελματικούς ή άλλους προσωπικούς λόγους σχεδόν 4,2 εκατομμύρια άτομα, άνω των 15 ετών. Αυτό σημαίνει ότι από τα περίπου 9 εκατομμύρια πληθυσμού άνω των 15 ετών, πάνω από τους μισούς δεν έκαναν όχι ένα αλλά ούτε μισό ταξίδι. Πόσο μάλλον δεν πήγαν επταήμερες διακοπές.

Θα μπορούσαμε να το εκλάβουμε ως ένδειξη φτώχειας; Όχι απαραίτητα, αφού στα 4,8 εκατομμύρια όσων «έκατσαν στα αυγά τους» και δεν το κούνησαν ρούπι από το σπίτι τους,  περιλαμβάνονται άτομα που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να μετακινηθούν, για πολλούς και διάφορους λόγους. Οι έξι στους δέκα πάντως το έκαναν για οικονομικούς λόγους, όπως αναφέρει  η ΕΛΣΤΑΤ.

Ο κ. Σκέρτσος είπε χαριτολογώντας ότι «τα στατιστικά στοιχεία όταν πέφτουν θύμα κοπτοραπτικής μπορεί να είναι σαν τα καλοκαιρινά μαγιό: αυτό που αποκαλύπτουν ίσως να είναι ενδεικτικό μιας κατάστασης, όμως αυτό που κρύβουν είναι ζωτικής σημασίας».

Έχει δίκιο. Μόνο που ακριβώς αυτό κάνει η κυβέρνηση. Το ότι σχεδόν οι μισοί κάτοικοι της Ελλάδας (από 16 ετών και πάνω) δεν μπορούν να πληρώσουν ούτε για επταήμερες διακοπές είναι πράγματι «ενδεικτικό μιας κατάστασης», που δεν μπορεί να κρυφτεί κάτω από το χαλί. Το να παρουσιάσει η ΝΔ ένα θετικό αφήγημα, είναι «ζωτικής σημασίας» για το επικοινωνιακό προφίλ της κυβέρνησης, όχι για την καθημερινότητα των Ελλήνων.