Αλίμονο στα νιάτα: Παγκόσμιο έλλειμμα ευτυχίας για τους εικοσάρηδες – Τι ισχύει στην Ελλάδα

Τα πάνω και τα κάτω της ευτυχίας

Η καθιερωμένη αντίληψη, με βάση τις μέχρι τώρα έρευνες, είναι ότι οι άνθρωποι αναφέρουν υψηλότερα επίπεδα ικανοποίησης και ψυχικής ευημερίας στις πρώτες δεκαετίες της ενήλικης ζωής τους – από τα 20 ως τα 30 έτη. Σταδιακά η δυσαρέσκεια  αυξάνεται και η ευτυχία μειώνεται, μέχρι που πιάνει «πάτο» στη μέση ηλικία. Οι δυστυχισμένοι πενηντάρηδες αρχίζουν και παίρνουν τα πάνω τους  – ψυχολογικά πάντα – γύρω στα 60. Καθώς πλησιάζουν στην ηλικία συνταξιοδότησης τα επίπεδα ευτυχίας αυξάνονται και προσεγγίζουν σχεδόν τα ανέμελα χρόνια της νιότης τους. Αυτό το σχήμα περιγράφεται ως «το U turn της ευτυχίας» ή «η καμπούρα της δυστυχίας» – ανάλογα με την οπτική γωνία που το βλέπει κανείς.

Οι υπογράφοντες την έρευνα υποστηρίζουν ότι για πρώτη φορά μετά από πολλές δεκαετίες, παρατηρείται ότι οι 20άρηδες διεθνώς είναι πιο δυστυχισμένοι από τους γονείς τους.

Οι 20άρηδες ως «θλιμμένη γενιά»

Αυτό δε σημαίνει ότι ξαφνικά οι μεσήλικες έγιναν πιο χαρούμενοι. Αντίθετα, η σημερινή Generation Χ, που πενηνταρίζει, αποκαλείται η «πραγματικά χαμένη γενιά», αφού βρίσκεται στο ναδίρ της ευεξίας. Σημαίνει όμως ότι οι νέοι ξεκινάνε τα πρώτα βήματα στην ενήλικοι ζωή τους, όντας ήδη «στα κάτω τους». Είναι πιο επιρρεπείς στην απελπισία και το άγχος, από τους συνομηλίκους τους των προηγούμενων δεκαετιών.

Στοιχεία από 44 χώρες

Τη μελέτη συνυπογράφουν τρεις οικονομολόγοι, από κορυφαία πανεπιστήμια των ΗΠΑ και της Μ. Βρετανίας, οι οποίοι συγκέντρωσαν καταρχάς στοιχεία από εκτεταμμένες επιστημονικές έρευνες στις χώρες τους.  Τα αντιπαραθέτουν με στοιχεία για την ψυχική υγεία του ενήλικου πληθυσμού από 44 χώρες από όλο τον πλανήτη (από την ανωμυμοποιημένη βάση δεδομένων Global Minds Data).  Καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι είμαστε αντιμέτωποι με ένα «παγκοσμια έξαρση νεανικής δυστυχίας», ιδίως ανάμεσα στις νεαρές γυναίκες.

Μαγική εικόνα ή πραγματικότητα;

Αν κάποιος θέλει να αμφισβητήσει τη μελέτη, μπορεί να πει ότι οι νέοι του σήμερα δεν είναι απαραίτητα πιο δυστυχισμένοι από τους νέους του χθες, απλά ότι μιλάνε πιο ανοιχτά για προβλήματα ψυχικής υγείας που άλλοτε έμπαιναν κάτω από το χαλί. Οι συγγραφείς της μελέτης ωστόσο επιμένουν ότι υπάρχουν κι άλλοι δείκτες, όπως τα ποσοστά αυτοκτονιών και η χρήση ναρκωτικών ανάμεσα στους νέους, που υποδηλώνουν μια πραγματική αλλαγή προς το χειρότερο.

Οσο για τις αιτίες, αν και δεν υπάρχουν καταληκτικά συμπεράσματα, ο συνήθης ύποπτος είναι τα smartphones και ο υπερβολικός χρόνος που περνάμε σε αυτά, στη λαγουδότρυπα των social media. «Υπάρχουν όλο και περισσότερες ενδείξεις που φανερώνουν όχι μόνο συσχέτιση, αλλά και αιτιώδη συνάφεια ανάμεσα στην ένταση ενασχόλησης με τις οθόνες μας και στα προβλήματα ψυχικής υγείας», δηλώνει στους Times ο Άλεξ Μπράισον, καθηγητής στο UCL και ένας από τους τρεις συντάκτες της έρευνας. Ο ίδιος βέβαια έχει την εξυπνάδα να προσθέσει, ότι δεν είναι το ίντερνετ η μοναδική αιτία των αυξημένων ποσοστών άγχους και κατάθλιψης στους νέους.

Εργασιακή απογοήτευση

Άλλη έρευνα της ίδιας ομάδας υποδηλώνει ότι η δυστυχία αυξάνεται ιδιαίτερα γρήγορα μεταξύ των νέων εργαζομένων, ειδικά εκείνων που έχουν θέσεις εργασίας χαμηλότερης ποιότητας. Οι νέοι χωρίς εργασία παραμένουν σταθερά δυστυχισμένοι. Επιβαρυντικός παράγοντας είναι οι αρνητικές ή οδυνηρές εμπειρίες της παιδικής ηλικίας, ιδίως το bullying, κάτι που μπορεί να σε ακολουθεί σε όλη την ενήλικη ζωή σου.

Βγες έξω και μύρισε το χορτάρι (αν υπάρχει)

«Πρόκειται για μια παγκόσμια κρίση: είναι καιρός να την αντιμετωπίσουμε. Η απαγόρευση των smartphone στα σχολεία είναι μια αρχή, αλλά τι θα κάνουμε με τους νέους από 18 ετών και πάνω, π.χ. στο πανεπιστήμιο που επηρεάζονται περισσότερο; Φαίνεται ότι αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να στρέψουμε ξανά τους ανθρώπους σε αναζωογονητικές  δραστηριότητες, όπως ο χορός, η πεζοπορία, ακόμα και το να βγαίνουν ραντεβού, π δραστηριότητες από τις οποίες τους έχει απομακρύνει η παρατεταμένη χρήση του τηλεφώνου», υπερθεματίζει ο Ντέιβιντ Μπλανσφλάουερ, οικονομολόγος στο αμερικάνικο Dartmouth College.

O Εγγλέζος συνάδελφός του είναι πιο συγκρατημένος καθώς θεωρεί ότι δεν υπάρχει το «μαγικό ραβδί» της ευτυχίας.

Μήπως γίνει χειρότερο;

Οι αναλυτές του  Economist, που έχουν δημοσιεύσει αντίστοιχες έρευνες για τη γενιά Ζ, επιμένουν ότι η καμπύλη της ευτυχίας μπορεί να επανεμφανιστεί, απλά σε χειρότερα επίπεδα. Δηλαδή οι σημερινοί δυστυχισμένοι εικοσάρηδες να γίνουν ακόμα πιο δυστυχισμένοι σαραντάρηδες.

Τι ισχύει στην Ελλάδα

Πρόσφατη έρευνα που δημοσίευσε το γραφείο Ευρώπης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, διαπιστώνει ότι στην Ελλάδα ο ένας στους τέσσερις εφήβους και νέους, ηλικίας 15 ως 29 ετών, ζει με κάποια ψυχική διαταραχή. Ο αυτοτραυματισμός είναι η έκτη αιτία θανάτου στα παιδιά και τους εφήβους 10-14 και 15-19 ετών.

Όμως υπάρχουν και τα καλά νέα. Πρόσφατη έρευνα, πουι αντλεί στοιχεία από το Ευρωβαρόμετρο – δείχνει ότι οι 20άρηδες σε χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ισπανία, είναι πιο ικανοποιημένοι από τη ζωή τους από ό,τι ήταν οι οι συνομήλικοί τους πριν δέκα χρόνια. Μόνο που ο πήχης ήταν ήδη πολύ χαμηλά, καθώς οι συγκρίσεις γίνονται με την περίοδο της κρίσης, όταν η νεανική ανεργία είχε φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη και η έλλειψη προοπτικών οδηγούσε μαζικά τους νέους στη μετανάστευση. Φαίνεται πώς η ευτυχία (και των νέων) είναι ζήτημα ύψους, ειδικά όταν ξεκινάς από τον πάτο.

Δείτε την πρωτότυπη έρευνα ΕΔΩ