Ανεργία των νέων: Τι κάνουμε λάθος όταν μιλάμε μόνο για τους πτυχιούχους

Από την Ευρώπη έως τις ΗΠΑ, αλλά και την Κίνα, μία από τις συζητήσεις που κυριαρχούν είναι η ανεργία των νέων. Κυρίως αυτών που έχουν αποκτήσει πτυχίο πανεπιστημίου, έπειτα από πολλούς κόπους και αγωνίες. Η συνήθης διαπίστωση είναι ότι η ανεργία των πτυχιούχων αυξάνεται απότομα και με ιλιγγιώδεις ρυθμούς.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον αρθρογράφο των Financial Times, Τζον Μπερν-Μέρντοχ, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Εκτιμά ότι αυτή η ανάλυση των γεγονότων δεν απολύτως ακριβής. Υπό την έννοια ότι η ανεργία δεν αφορά μόνο τους αποφοίτους πανεπιστημίων και κολεγίων. Επίσης, επισημαίνει ότι πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν και άλλα στοιχεία, τα οποία αφορούν εν γένει την αγορά εργασίας.

Διαβάστε επίσης: Η τελευταία ευκαιρία της Εθνικής για το Μουντιάλ

Λίγες προσλήψεις

Κατ’ αρχάς, η αυξανόμενη ανεργία πλέον οφείλεται στον χαμηλό αριθμό προσλήψεων και όχι στην απώλεια θέσεων εργασίας (π.χ. κλείσιμο επιχειρήσεων ή απολύσεις). Το γεγονός αυτό επηρεάζει κυρίως τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας. Τουλάχιστον στις ΗΠΑ, η αύξηση της ανεργίας αφορά σχεδόν αποκλειστικά αυτούς που μόλις βγήκαν από το εκπαιδευτικό σύστημα. Το λάθος, σύμφωνα με τον αρθρογράφο, είναι ότι όλοι επικεντρώνονται στους 25ρηδες. Ανεξάρτητα αν έχουν πτυχίο ή όχι.

Και εξηγεί γιατί: Ένας 23χρονος απόφοιτος κολεγίου ή πανεπιστημίου που αναζητά εργασία είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένος στην τρέχουσα επιβράδυνση των προσλήψεων. Ένας συνομήλικός του, που αποχώρησε από το εκπαιδευτικό σύστημα σε ηλικία 18 ετών, δηλαδή πριν από μερικά χρόνια, εισήλθε σε μια διαφορετική αγορά εργασίας. Συνήθως ήδη εργάζεται και είναι πολύ λιγότερο εκτεθειμένος στο ξαφνικό πάγωμα των προσλήψεων.

Μια άλλη σύγκριση

Η σύγκριση, λοιπόν, θα πρέπει να γίνει μεταξύ αυτών που βγαίνουν από το εκπαιδευτικό σύστημα και μπαίνουν στην αγορά εργασίας τώρα. Το 2025. Ανεξάρτητα αν είναι απόφοιτοι λυκείου ή πτυχιούχοι πανεπιστημίου και ανεξαρτήτως ηλικίας.

Ο απόφοιτος της μέσης εκπαίδευσης θα είναι γύρω στα 18-19, ο απόφοιτος πανεπιστημίου γύρω στα 25. Και τότε η εικόνα αλλάζει. Και διαπιστώνεται ότι τα πράγματα είναι πιο δύσκολα για όσους δεν έχουν επαρκή κατάρτιση για να διεκδικήσουν μια θέση εργασίας.

Τόσο στην Ευρώπη, όσο και στις ΗΠΑ το μοτίβο της ανεργίας των νέων είναι παρόμοιο. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η ανεργία μεταξύ των νέων πτυχιούχων έχει αυξηθεί κατά 1,3%, από το χαμηλότερο επίπεδο στα μέσα του 2022. Ωστόσο, οι απόφοιτοι μέσης εκπαίδευσης πλήττονται από ανεργία που έχει αυξηθεί την ίδια περίοδο κατά 2,4%. Σχεδόν διπλάσια. Αντίστοιχα, οι 25ρηδες σήμερα απόφοιτοι λυκείου έχουν δει αύξηση της ανεργίας κατά μόλις 0,7%.

Αν πάμε στη Δυτική Ευρώπη, τα ποσοστά είναι σχεδόν πανομοιότυπα. Οι νέοι εργαζόμενοι χωρίς πτυχίο έχουν δει αύξηση των ποσοστών ανεργίας κατά 2,4% κατά μέσο όρο σε σύγκριση με 1,4% για τους νέους πτυχιούχους πανεπιστημίων.

Γενικευμένο πρόβλημα η ανεργία

Ασφαλώς, το πρόβλημα της ανεργίας των νέων είναι σοβαρό, ανεξάρτητα αν έχουν ή δεν έχουν πανεπιστημιακό πτυχίο. Το πρόβλημα είναι μεγάλους για όλους όσοι εισέρχονται σήμερα στην αγορά εργασίας, ανεξάρτητα από το επίπεδο εκπαίδευσης. Ωστόσο η κατάσταση επιδεινώνεται ταχύτερα για όσους έχουν λιγότερες δεξιότητες και αναζητούν θέσεις χειρωνακτικής εργασίας σε σχέση με άτομα υψηλής εξειδίκευσης που αναζητούν εργασία γνώσης.

Η διάκριση αυτή, επισημαίνει ο Τζον Μπερν-Μέρντοχ, καταδεικνύει ότι όσοι έχουν τα λιγότερα προσόντα διατρέχουν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο να οδηγηθούν σε μακροχρόνια ανεργία. Και είναι πολύ σημαντικό να συνειδητοποιηθεί τι σημαίνει αυτό για τις δευτερεύουσες αφηγήσεις που διαμορφώνονται από αυτήν την πρωταρχική.

Για παράδειγμα, όταν αναζητούμε μια δύναμη που πλήττει ιδιαίτερα σκληρά τους πτυχιούχους, δίνουμε εξηγήσεις που ισχύουν ειδικά για τις θέσεις γραφείου στα πρώτα στάδια της σταδιοδρομίας τους. Μία από αυτές είναι, για παράδειγμα, η γενετική Τεχνητή Νοημοσύνη. Όμως δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να αποδεικνύουν πώς η τεχνητή νοημοσύνη εκτοπίζει νέους πτυχιούχους από θέσεις εργασίας.

Συνήθη αίτια

Όταν όμως το πρόβλημα εντάσσεται συνολικά στην ευρύτερη ύφεση της αγοράς εργασίας, τα αίτια είναι περισσότερο ορατά και σαφή. Και όχι τόσο «εξωτικά» όπως η ΑΙ. Διότι πλήττονται οι εργαζόμενοι όλων των κατηγοριών, και ιδιαίτερα εκείνοι με τις λιγότερες δεξιότητες.

Ποια είναι αυτά; Η χαλάρωση της ασφυκτικά κλειστής αγοράς εργασίας μετά την πανδημία, το αυξανόμενο κόστος της παραγωγής λόγω πληθωρισμού, οι αλλαγές στα φορολογικά συστήματα, αλλά και οι δασμοί, που επιβλήθηκαν από την κυβέρνηση Τραμπ και έχουν αυξήσει την ευρύτερη οικονομική αβεβαιότητα.

Το πρόβλημα της ανεργίας των νέων είναι πολύ πιο σύνθετο από αυτό νομίζουμε. Και, όπως επισημαίνει κει ο αρθρογράφος, αν επικεντρωνόμαστε μόνο σε μια κατηγορία νέων, μάλλον θολώνουμε την εικόνα.