Επικίνδυνα «παιχνίδια» νέου Ψυχρού Πολέμου – Ο Τραμπ, μια… μπερδεμένη ανάρτηση και τα πυρηνικά όπλα

Μέχρι και σήμερα, οι ΗΠΑ είναι η μοναδική χώρα που έχει χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα σε πόλεμο.

Το έκαναν στο τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου κατά της Ιαπωνίας, στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι.

Η τελευταία πυρηνική δοκιμή τους ήταν, δε, πριν από 33 χρόνια, μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου.

Μετέπειτα υπέγραψαν τη Συνθήκη Πλήρους Απαγόρευσης των Πυρηνικών Δοκιμών του 1996.

Δεν τέθηκε όμως ποτέ σε ισχύ, απουσία επικύρωσής της από βασικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας, ενώ η Ρωσία απέσυρε την δική της επικύρωση το 2023, ένα και πλέον χρόνο μετά την εισβολή της στην Ουκρανία.

Εν μέσω ενός νέου ψυχροπολεμικού τοπίου, υπό τον κλιμακούμενο γεωστρατηγικό ανταγωνισμό μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας και τις διαρκείς πυρηνικές απειλές της Ρωσίας στο φόντο του πολέμου στην Ουκρανία, ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ ανακοινώνει επανέναρξη των πυρηνικών δοκιμών των ΗΠΑ.

Επέλεξε μάλιστα να ανακοινώσει την ανατροπή τριών δεκαετιών αμερικανικής πολιτικής στο θέμα μέσω ανάρτησης στην πλατφόρμα του Truth Social, όχι τυχαία λίγο πριν από την κρίσιμη συνάντησή του με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, τα ξημερώματα της Πέμπτης, στη Νότια Κορέα.

Στο φόντο ήταν επίσης οι τελευταίες, επιτυχείς κατά τη Ρωσία ασκήσεις εκτόξευσης πυρηνικών όπλων, καθώς και οι δοκιμές του νέου «απεριόριστου βεληνεκούς» πυραύλου κρουζ Burevestnik και της υπερτορπίλης «Ποσειδών», αμφότερα πυρηνοκίνητα και με δυνατότητα μεταφοράς πυρηνικών κεφαλών.

«Επειδή άλλες χώρες διεξάγουν δοκιμές σε προγράμματα, έχω δώσει εντολή στο Υπουργείο Πολέμου να ξεκινήσει τις δοκιμές των Πυρηνικών μας Όπλων σε ισότιμη βάση. Αυτή η διαδικασία θα ξεκινήσει αμέσως», έγραψε ο Ντόναλντ στο Truth Social, αναφερόμενος στο αμερικανικό υπουργείο Άμυνας.

Η ανακοίνωσή του ήταν ωστόσο απείρως μπερδεμένη.

Τόσο ως προς τον τρόπο εφαρμογής της, όσο και ως προς την τελική της στόχευση και τις επιπτώσεις της, σε έναν κόσμο όλο και πιο αποσταθεροποιημένο.

Νεο-ψυχροπολεμική ένταση, με τραμπική ασάφεια για τα πυρηνικά

Ερωτηθείς από τους δημοσιογράφους για την απρόσμενη ανακοίνωσή του για τις πυρηνικές δομικές, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν εξήγησε τους λόγους.

Δεν έδωσε λεπτομέρειες ούτε εν πτήσει πίσω προς τις ΗΠΑ.

«Θα ανακοινωθούν», αρκέστηκε να δηλώσει.

Μέγα μυστήριο παραμένει εν τω μεταξύ για αναφέρθηκε στο υπουργείο Άμυνας, ενώ αρμόδιο στις ΗΠΑ είναι το Υπουργείο Ενέργειας και η Εθνική Διοίκηση Πυρηνικής Ασφάλειας.

Η πλειοψηφία των υπαλλήλων της βρίσκεται τώρα σε αναγκαστική άδεια, λόγω του χρηματοδοτικού «λουκέτου» στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ.

Σε κάθε περίπτωση, η ανάρτηση του προέδρου έθεσε διάφορα ερωτήματα.

Δεν διευκρίνισε καν τι είδους πυρηνικές δοκιμές εννοούσε.

Η φράση «σε ισότιμη βάση» πιθανόν παραπέμπει σε δοκιμές τεχνολογίας μεταφοράς πυρηνικών όπλων.

Στον 21ο αιώνα άλλωστε η μόνη χώρα που είναι γνωστό ότι έχει πραγματοποιήσει δοκιμές πυρηνικών όπλων είναι η Βόρεια Κορέα, το 2017.

Η τελευταία γνωστή από πλευράς της Κίνας ήταν το 1996 και της Ρωσίας το 1990, επί των τελευταίων ημερών της ΕΣΣΔ.

Τον προσεχή Φεβρουάριο πάντως λήγει η ισχύς της συνθήκης New START, της τελευταίας εναπομείνασας μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας για περιορισμό των στρατηγικών πυρηνικών οπλοστασίων τους.

Τυχόν μη νέα ανανέωσή της θα σηματοδοτήσει νέα κούρσα εξοπλισμών, αυξάνοντας τον κίνδυνο μιας πυρηνικής σύγκρουσης.

Και δη ενόσω η Κίνα αναπτύσσει με ταχείς ρυθμούς το δικό της πυρηνικό οπλοστάσιο τα τελευταία χρόνια.

Παρά δε τους ισχυρισμούς του Τραμπ, στην ανάρτησή του, ότι οι ΗΠΑ «έχουν περισσότερα πυρηνικά όπλα από οποιαδήποτε άλλη χώρα», τα στοιχεία της αμερικανικής Ένωσης Ελέγχου Όπλων και του Διεθνούς Ινστιτούτου Έρευνας για την Ειρήνη στη Στοκχόλμη (Sipri) δείχνουν ότι η Ρωσία έχει περισσότερες πυρηνικές κεφαλές.

Μαζί με τις ΗΠΑ διαθέτουν περίπου 10.000, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 90% του συνόλου παγκοσμίως.

Με εκτιμώμενο αριθμό 600 πυρηνικών κεφαλών, η Κίνα είναι σήμερα στην τρίτη θέση.

Εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τις 1.000 έως το 2030.

Ισορροπίες τρόμου

Περισσότερες από 2.000 πυρηνικές δοκιμές έχουν γίνει στον πλανήτη από το 1945, μολύνοντας εδάφη, αέρα και νερό, με σοβαρές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία και στο περιβάλλον.

Οι περισσότερες έχουν μακράν διεξαχθεί από τις ΗΠΑ.

Ήταν οι πρώτες που προχώρησαν σε δοκιμή πυρηνικών όπλων, με την πυροδότηση ατομικής βόμβας στις 16 Ιουλίου 1945, στο Νέο Μεξικό.

Έμεινε στην ιστορία με την κωδική ονομασία «Trinity», εγκαινιάζοντας ορισμένα από τα πιο μελανά κεφάλαια της σύγχρονης ιστορίας.

Μόλις τρεις εβδομάδες μετά, οι ΗΠΑ έριξαν τις ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι, εγκαινιάζοντας την εποχή των πυρηνικών και μια ξέφρενη, επικίνδυνη κούρσα εξοπλισμών.

Η τελευταία πυρηνική δοκιμή των ΗΠΑ έγινε στις 23 Σεπτεμβρίου 1992, στη Νεβάδα, πριν ο τότε πρόεδρος Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος επιβάλει μορατόριουμ, μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ.

Όμως τρεις δεκαετίες μετά οι πυρηνικές δοκιμές -ένα κατάλοιπο του Ψυχρού Πολέμου- επανέρχονται στο προσκήνιο.

Είτε ως επίδειξη αμερικανικής ισχύος με πολλαπλούς αποδέκτες, ενόσω η ίδια φθίνει, είτε ως μέσο αποτροπής, η ανακοίνωση Τραμπ είναι το τελευταίο κομμάτι σε ένα νέο «παζλ» τρόμου.

Η Ρωσία κάνει όλο και συχνότερα επίδειξη της πυρηνικής ισχύος της, καθώς ο σχεδόν τετραετής πόλεμος στην Ουκρανία εισέρχεται σε κρίσιμη καμπή.

Η Κίνα κατασκευάζει με εντατικούς ρυθμούς σιλό πυρηνικών πυραύλων, ενισχύοντας το οπλοστάσιό της.

Η Ινδία και το Πακιστάν, αμφότερες πυρηνικές δυνάμεις, βρέθηκαν πρόσφατα στο χείλος ενός ολοκληρωτικού πολέμου.

Η Βόρεια Κορέα, η μόνη χώρα μετά τη δεκαετία του ’90 που έχει προχωρήσει σε γνωστή δοκιμή πυρηνικού όπλου, μόλις παρουσίασε έναν νέο διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο, ως μέρος ενός αναπτυσσόμενου πυρηνικού οπλοστασίου πιθανόν ικανού να πλήξει τις ΗΠΑ.

Κλιμάκωση για αποκλιμάκωση ή ξέφρενη κούρσα εξοπλισμών;

Ειδικοί, αλλά και οι πρώτες αντιδράσεις της Μόσχας και του Πεκίνου στην ανακοίνωση Τραμπ εντείνουν τους φόβους για περαιτέρω αποσταθεροποίηση της παγκόσμιας ασφάλειας.

«Νομίζω ότι η αποπυρηνικοποίηση θα ήταν κάτι εκπληκτικό», αντέτεινε ο Αμερικανός πρόεδρος και επίδοξος Νομπελίστας Ειρήνης, μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Air Force One κατά την επιστροφή του από την Ασία στις ΗΠΑ.

«Για την ακρίβεια μιλάμε επ’ αυτού με τη Ρωσία», δήλωσε, «και, αν κάνουμε κάτι, η Κίνα θα μπορούσε να προστεθεί σε αυτό».

Πολλά «αν» και «θα» για έναν κόσμο που έχει πλέον εννέα πυρηνικές δυνάμεις και είναι ήδη σε αταξία…