Ντε Νίρο και Σκορσέζε για το Καζίνο: 30 χρόνια μετά, η αλληγορία των καιρών μας

To Kαζίνο, η εμβληματική ταινία που αφηγήθηκε την εξουσία της Μαφίας στην Πόλη της Αμαρτίας και το κόστος της, βγήκε στις οθόνες 30 χρόνια πριν. Για να τιμήσουν την επέτειο, Ρόμπερτ Ντε Νίρο και Μάρτιν Σκορσέζε συναντήθηκαν για να γιορτάσουν το ορόσημο.

Στη συνάντηση τους στα πλαίσια του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Τραϊμπέκα οι Ντε Νίρο και Σκοτσέζε ξεδίπλωσαν ένα πλούσιο μωσαϊκό από ιστορίες, προσωπικές αναμνήσεις και άγνωστα παρασκήνια από τη γένεση ενός φιλμ που όχι μόνο καθόρισε την εποχή του, αλλά παραμένει μέχρι σήμερα ένα αναπόσπαστο κομμάτι της κινηματογραφικής τους κληρονομιάς.

Διαβάστε επίσης: Σοκ με Φαλ στον Ολυμπιακό: Εκτός για 10-12 μήνες (pic)

Η συζήτηση τους, που είχε διάρκεια περίπου 90 λεπτά, προσέφερε μια σπάνια και ανεκτίμητη ευκαιρία να φωτιστεί η απαράμιλλη δυναμική μιας από τις πιο επιδραστικές και παραγωγικές συνεργασίες στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου και μια φιλίαγενναιόδωρη σε δημιουργία και έβδομη τέχνη.

Ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο -όχι μόνο πρωταγωνιστής αλλά και συνιδρυτής του Φεστιβάλ Τραϊμπέκα- υποδέχτηκε τον αγαπημένο του συνεργάτη, Μάρτιν Σκορσέζε, στη σκηνή για μια συζήτηση που ακολούθησε την ειδική προβολή την ταινίας Καζίνo με πρωταγωνιστές τους Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Τζο Πέσι και Σάρον Στόουν, με αφορμή την 30ή επέτειό της.

Αν και αυτή η φαντασμαγορική επική ταινία έκανε πρεμιέρα στην ίδια πόλη τον Νοέμβριο του 1995, τα θέματα της εξουσίας, του χρήματος, της απληστίας και του εγωισμού αντηχούν στη σύγχρονη εποχή πιο δυνατά από ποτέ.

Το Καζίνο ως αρχαία τραγωδία

«Μπορείτε να πάτε πίσω στις αρχαίες ελληνικές τραγωδίες», είπε ο Σκορσέζε. «Είναι μια βασική ιστορία ύβρεως και υπερηφάνειας, με την υπερηφάνεια να μας καταστρέφει όλους».

Ο Καμάου Μπέλ που ήταν επίσης συντονιστής στη συζήτηση απευθύνθηκε στον Ντε Νίρο, σχολιάζοντας τον χαρακτήρα του Τζο Πέσι: «[Ο χαρακτήρας του Τζο Πέσι] κάνει ό,τι θέλει, αδιαφορώντας για όλους και αυτό τελικά οδηγεί στην καταστροφή του. Είναι σχεδόν μια αλληγορία για τους καιρούς που ζούμε. Δεν ξέρω αν το σκεφτήκατε ποτέ αυτό…»

«Ναι, λίγο», απάντησε ο Ντε Νίρο με ένα χαμόγελο, προκαλώντας γέλια στο πλήθος. «Έχετε χρόνο στη διάθεση σας να το συζητήσουμε;»

Μαφία και πολιτική

Η κυκλοφορία του Καζίνo στα μέσα της δεκαετίας του ’90, η οποία επικεντρώνεται στα κατορθώματα της μαφίας που έλεγχε το Λας Βέγκας και στην υπερβολή που τη συνόδευε, συνέπεσε με μια περίοδο ύφεσης αυτής της κουλτούρας. Η δεκαετία εκείνη είδε σταυροφόρους όπως ο Ρούντι Τζουλιάνι να εξαρθρώνουν το οργανωμένο έγκλημα έναν προς έναν.

Η ταινία κυκλοφόρησε ακριβώς στη μέση της θητείας του Κλίντον, με αποτέλεσμα οι χαρακτήρες του Καζίνo να φαντάζουν ως περιθωριακές φιγούρες. Ωστόσο το 2025 οι ΗΠΑ είναι διαφορετικές και μαζί με αυτές το Καζίνo που αξίζει να ειδωθεί με φρέσκα μάτια.

«Ναι τώρα μπορείτε να φέρετε την οικογένεια!» δήλωσε ο Σκορσέζε για την πιο «καθαρή» σημερινή του φήμη, σε αντίθεση με την εποχή που ήταν η Πόλη της Αμαρτίας, μια πόλη όπου όλα επιτρέπονταν.

«Είναι καλύτερο το Βέγκας όταν το διαχειρίζεται η μαφία, ή είναι καλύτερα τώρα που το διαχειρίζονται οι εταιρείες;» ρώτησε ο Μπελ.

«Υπάρχει διαφορά;» χαμογέλασε ο Σκορσέζε καθώς το πλήθος ξέσπασε σε γέλια. «Μόνο αυτό έχω να πω»».

Η γέννηση ενός αριστουργήματος

Βασισμένο στο βιβλίο του Νίκολας Πιλέτζι και στα αληθινά γεγονότα της ζωής του Φρανκ «Λέφτι» Ρόζενταλ, το Καζίνo γεννήθηκε σε μια μοναδική περίοδο της φιλμογραφίας του Σκορσέζε.

Ο σκηνοθέτης είχε μόλις ολοκληρώσει Τα Χρόνια της Αθωότητας, μια ιστορία αγάπης βασισμένη στο μυθιστόρημα της Ίντιθ Γουόρτον για τη Νέα Υόρκη της δεκαετίας του 1870. Όταν κυκλοφόρησε το Καζίνo, το κοινό δεν μπόρεσε να μην το συσχετίσει με την άλλη ιστορία του σκηνοθέτη για τη μαφία και την ύβρη: τα Καλά Παιδιά που είχε κυκλοφορήσει πέντε χρόνια νωρίτερα και πρωταγωνιστούσαν επίσης ο Ντε Νίρο και ο Πέσι.

«Συγκρίθηκε, θα έλεγα, άδικα και επιπόλαια με το GoodFellas αλλά στα 30 χρόνια που πέρασαν, νομίζω ότι έχει ωριμάσει πολύ καλά», δήλωσε ο Μπελ.

Στο πέρασμα του χρόνου το χάσμα μεταξύ των δύο ταινιών έχει διευρυνθεί, επιτρέποντας στον θεατή να δει το Καζίνo όχι ως ένα είδος συνέχειας, αλλά ως μια αυτόνομη ταινία.

«Η ιδέα ήταν να πάρουμε τα τελευταία 15 λεπτά πριν ο [ο χαρακτήρας του Ρέι Λιότα] Χένρι Χιλ συλληφθεί στα Καλά Παιδιά και να το κάνουμε μια ταινία», είπε ο Σκορσέζε για την αξέχαστα μανιακή σεκάνς κατά την οποία βλέπουμε τον Χιλ εξαντλημένο με τα νεύρα του τεντωμένα, μονταρισμένη με μια σειρά από γρήγορα κοψίματα και ένα παλλόμενο soundtrack.

«Με άλλα λόγια, να το πάμε ακόμα πιο πέρα και να φτάσουμε στο σημείο όπου μπορούμε να διατηρήσουμε αυτό το στιλ, το οποίο γεννήθηκε πραγματικά από ιστορίες του δρόμου. Μερικοί από τους καλύτερους ηθοποιούς που γνωρίσαμε ποτέ ήταν τα παιδιά που διηγούνταν τις ιστορίες στον δρόμο» πρόσθεσε.

Η βία του Πέσι, η Σάρον Στόουν μια αποκάλυψη

Ένα από τα πιο συναρπαστικά σημεία της συζήτησης ήταν η επιλογή του Τζο Πέσι για τον ρόλο του Νίκι Σαντόρο, ενός ανεξέλεγκτα βίαιου γκάνγκστερ. Ο Ντένιρο αποκάλυψε την επιρροή του στην ανάπτυξη του ρόλου.

Πρότεινα στον Μάρτιν να προσθέσει περισσότερες σκηνές με τον Τζο στην ταινία», είπε. «Αναγνώρισα το ταλέντο και την τρομερή ενέργεια που έφερνε στον ρόλο». Ο Σκορσέζε συμφώνησε, οδηγώντας σε μια από τις πιο αξιομνημόνευτες και εκρηκτικές ερμηνείες στην καριέρα του Πέσι, η οποία του χάρισε και υποψηφιότητα για Όσκαρ.

Η Σάρον Στόουν, η οποία υποδύθηκε την Τζίντζερ ΜακΚένα, την πολύπλοκη και προβληματική σύζυγο του «Άις» Ροθστάιν, έλαβε επίσης εκτενείς επαίνους από τον Ντένιρο. Ο ηθοποιός δήλωσε εντυπωσιασμένος από την ερμηνεία της Στόουν, η οποία του θύμισε τη δική του προσέγγιση στην υποκριτική.

«Με εξέπληξε η προετοιμασία της», σχολίασε ο Ντένιρο, προσθέτοντας: «Ήταν τόσο αφοσιωμένη, τόσο συγκεντρωμένη. Μου θύμισε τον εαυτό μου, καθώς και οι δύο βασιζόμαστε στην ενδελεχή προετοιμασία και τη σκληρή δουλειά». Η ερμηνεία της Στόουν στο Καζίνo της χάρισε μια υποψηφιότητα για Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου και θεωρείται μέχρι σήμερα μία από τις καλύτερες της καριέρας της.

Οι προκλήσεις

Σκηνοθέτης και πρωταγωνιστής αναφέρθηκαν στις εβδομάδες νυχτερινών γυρισμάτων, θορυβώδη καζίνο και την έντονη βία της ταινίας (αναγκάστηκαν να μετριάσουν μια σκηνή όπου τα μάτια ενός άνδρα εξέχουν αφού το κεφάλι του μπαίνει σε μέγγενη).

Ο Σκορσέζε θυμήθηκε επίσης ότι προσπάθησε να επιτρέψει στον Ρόζενταλ να επισκεφθεί το σετ, ενώ ο γκάνγκστερ ήταν καταχωρημένος στο Μαύρο Βιβλίο της πολιτείας· ένα πρόσωπο ανεπιθύμητο στη Νεβάδα. Ο σκηνοθέτης έφτασε στο σημείο να συνεργαστεί με τον πρώην πρόεδρο της MPAA, Τζακ Βαλέντι, για να χρησιμοποιήσει τις τεράστιες διασυνδέσεις του εκείνη την εποχή για να άρει την απαγόρευση.

«Ο Τζακ με πήρε τηλέφωνο και μου είπε: ‘Μάρτιν, ποτέ στη ζωή μου δεν έκλεισαν τόσες πόρτες τόσο γρήγορα μπροστά μου’», μιμούμενος την προφορά του Βαλέντι από το Τέξας. «Αυτός ο άνθρωπος είναι μέλος της μαφίας».

Ο Ντε Νίρο ήταν σταθερά πιο γαλήνιος όσο ο Σκορσέζε συζητούσε το Καζίνο, ένα χαρακτηριστικό της σχέσης τους. Όταν ρωτήθηκε για την αξέχαστη γκαρνταρόμπα του στην ταινία και τα φανταχτερά του κοστούμια σήμα κατατεθέν του χαρακτήρα, ο Ντε Νίρο είπε ότι ένα αρχείο με τα κοστούμια του φυλάσσεται στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν. «Επρεπε να τα συζτηρήσουμε κάπως» σχολίασε.

Η επόμενη γενιά

Όταν ρωτήθηκε για συμβουλές στους νεαρούς κινηματογραφιστές που βρίσκονταν στο κοινό, ο Ντε Νίρο είχε ενθαρρυντικά λόγια να μοιραστεί με τη νέα γενιά δημιουργών.

«Μα επιμείνετε σε αυτό που θέλετε να κάνετε. Μπορεί να μην είναι εύκολο, αλλά ο μόνος που έχετε είναι ο εαυτός σας για να συνεχίσετε. Πρέπει απλά να συνεχίσετε να το κάνετε και να πιστεύετε στον εαυτό σας. Ο Θεός βοηθά αυτούς που βοηθούν τον εαυτό τους» είπε.

«[Οι άνθρωποι θα πουν:] ‘Ω, έχετε χρήματα και όλα είναι οκ’ και αυτό δεν ισχύει ποτέ πραγματικά» πρόσθεσε ο Σκορσέζε. «Συχνά αν έχετε μεγαλύτερο προϋπολογισμό, τόσο χειρότερο για την παραγωγή. Όσο περισσότερα χρήματα, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος και επομένως η πίεση».

MUST READ

Για αυτό ο Ολυμπιακός «καθάρισε» τον Παναθηναϊκό – Το στατιστικό που έκανε τη διαφορά στο ΟΑΚΑ (vids)

«Ένα πράγμα που μου είπε ο [σκηνοθέτης] Άρθουρ Πεν όταν ήμουν νεαρός κινηματογραφιστής ήταν: ‘Θυμήσου, μην χάσεις την ερασιτεχνική σου ιδιότητα’. Είχε δίκιο. Παλεύεις όταν νιώθεις ερασιτέχνης. Αυτό είναι το πράγμα που πρέπει να κρατήσεις» πρόσθεσε. «Τώρα είναι η ώρα να εκμεταλλευτείτε και να πείτε ό,τι μπορείτε. Ποιος ξέρει τι θα συμβεί αύριο; Πρέπει πραγματικά να χρησιμοποιήσετε αυτό που υποτίθεται ότι ονομάζεται ελεύθερη έκφραση».