Στο μικροσκόπιο της ΕΕ η τριτοβάθμια εκπαίδευση – Οι «άριστοι» και η αδύναμη ελληνική περιφέρεια

Ο στόχος που έχει θέσει η ΕΕ είναι ότι τουλάχιστον το 45% των ανθρώπων ηλικίας 25 έως 34 ετών που ζουν στα κράτη-μέλη του μπλοκ θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει έως το 2030 την τριτοβάθμια εκπαίδευση (επίπεδα ISCED 5-8). Το 2024, το 44,2% αυτής της ηλικιακής ομάδας είχε φτάσει στο επίπεδο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Από τις 242 περιφέρειες που ταξινομούνται στο επίπεδο 2 της ονοματολογίας των εδαφικών στατιστικών μονάδων (NUTS 2), οι 84 είχαν ήδη επιτύχει ή ξεπεράσει τον στόχο της ΕΕ (3 αποχρώσεις του τιρκουάζ στον ακόλουθο διαδραστικό χάρτη της Eurostat).

Διαβάστε επίσης: Παρελθόν από τον Ερυθρό Αστέρα ο Γιάννης Σφαιρόπουλος

Στο ανώτερο άκρο της κατανομής, 25 περιφέρειες ανέφεραν ότι τουλάχιστον το 57,5% των ανθρώπων ηλικίας 25 έως 34 ετών είχαν ολοκληρώσει τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Αυτή η ομάδα περιελάμβανε αρκετές περιφέρειες και οικονομικούς κόμβους που χαρακτηρίζονταν από πανεπιστήμια υψηλής ποιότητας και επικεντρώνονταν στην έρευνα και την καινοτομία.

Περιελάμβανε:

• τις πρωτεύουσες περιφέρειες του Βελγίου, της Δανίας, της Ιρλανδίας, της Ισπανίας, της Γαλλίας, της Λιθουανίας, της Ουγγαρίας, των Κάτω Χωρών, της Πολωνίας, της Σλοβακίας και της Σουηδίας
• 6 επιπλέον περιφέρειες από την Ισπανία, συγκεντρωμένες στο βορρά (με εξειδίκευση, μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων, στην προηγμένη μεταποίηση και την αυτοκινητοβιομηχανία)
• και τις δύο υπόλοιπες περιφέρειες της Ιρλανδίας (φαρμακευτικά προϊόντα, βιοεπιστήμες και ηλεκτρονικά)
• Ουτρέχτη και Χρόνινγκεν στην Ολλανδία (βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας και πράσινες τεχνολογίες)
• Επαρχία Βραβάντη-Βαλώνη στο Βέλγιο (βιομηχανίες έντασης γνώσης)
• Νήσοι Midi-Pyrénées στη Γαλλία (αεροδιαστημική)
• Κύπρος και Λουξεμβούργο

Ο διαδραστικός χάρτης της Eurostat (δείτε το ποσοστό που συγκέντρωσε η οποιαδήποτε περιφέρεια τοποθετώντας τον κέρσορα πάνω σε αυτήν):

Στο άλλο άκρο της κλίμακας, 24 περιφέρειες κατέγραψαν λιγότερο από το 26,5% των ανθρώπων ηλικίας 25 έως 34 ετών που είχαν ολοκληρώσει τριτοβάθμια εκπαίδευση (η πιο σκούρα χρυσή απόχρωση στον χάρτη).

Αυτές οι περιφέρειες ήταν κυρίως αγροτικές ή γεωγραφικά απομακρυσμένες/απομονωμένες, που συχνά χαρακτηρίζονταν από σχετικά μεγάλους γεωργικούς τομείς και περιορισμένες ευκαιρίες για απασχόληση υψηλής εξειδίκευσης.

Σε αρκετές από αυτές τις περιφέρειες, η επαγγελματική εκπαίδευση διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο, με τους νέους να εισέρχονται στην αγορά εργασίας μέσω μαθητείας ή προγραμμάτων κατάρτισης, αντί μέσω ενός τίτλου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Αυτές οι 24 περιφέρειες συγκεντρώνονταν κυρίως στις ανατολικές και νότιες χώρες της ΕΕ και περιελάμβαναν:

• 7 από τις 8 περιφέρειες της Ρουμανίας, με εξαίρεση το Βουκουρέστι-Ίλφοβ (πρωτεύουσα περιφέρεια )
• 6 από τις 8 περιφέρειες της Ουγγαρίας, με εξαίρεση τη Βουδαπέστη (πρωτεύουσα περιφέρεια) και την περιφέρεια της Πέστης
• 4 περιφέρειες στην Ιταλία – συμπεριλαμβανομένων των νησιών Σικελία και Σαρδηνία
• 2 περιφέρειες από την Τσεχία – Severozápad και Střední Čechy
• 2 περιφέρειες από τη Γαλλία – συμπεριλαμβανομένης της νησιωτικής περιφέρειας της Κορσικής και της πλέον απόκεντρης περιφέρειας της Γουιάνας
• 3 άλλες περιφέρειες από όλη την ΕΕ – Στερεά Ελλάδα στην Ελλάδα, Πεδιάδα της Παννονίας στην Κροατία, την νησιωτική περιφέρεια Região Autónoma dos Açores στην Πορτογαλία

Ουραγός στη χρηματοδότηση της Παιδείας

Άλλη νέα έκθεση, αυτή του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), επιβεβαιώνει ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των χωρών του Οργανισμού στη σχετική λίστα χρηματοδότησης της εκπαίδευσης και ουραγός εντός της ΕΕ στις δημόσιες δαπάνες ανά μαθητή.

Αισθητά χαμηλοί είναι και οι μισθοί των εκπαιδευτικών, σε σύγκριση με τους αντίστοιχους των συναδέλφων τους από τις άλλες χώρες του ΟΟΣΑ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα επενδύει στην εκπαίδευση το 3,9% του ΑΕΠ, ποσοστό χαμηλότερο από το μέσο όρο του οργανισμού που είναι 4,7%. Στην Ελλάδα, οι κυβερνήσεις καλύπτουν 78,3% της χρηματοδότησης της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, ποσοστό πολύ χαμηλότερο από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (90,1%).

Στην προσχολική εκπαίδευση, η δημόσια συμβολή φτάνει το 80,2%, ενώ στην τριτοβάθμια ανέρχεται στο 78,3%. Παρά το γεγονός ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση χρηματοδοτείται περισσότερο από το κράτος σε σχέση με τον μέσο όρο (71,9%), το συνολικό ύψος των δαπανών παραμένει εξαιρετικά χαμηλό.

Το γεγονός ότι η εκπαίδευση δεν αποτελεί προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις επιβεβαιώνεται επίσης από το στατιστικό στοιχείο ότι η Ελλάδα απορροφά κατά μέσο όρο το 5,9% των δημόσιων δαπανών – πολύ πιο κάτω από το 10,1% που είναι ο μέσος όρος στον ΟΟΣΑ.

Αισθητά χαμηλές είναι οι δαπάνες για τους μαθητές της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η Ελλάδα δαπανά 6.420 δολ./μαθητή και βρίσκεται στην τελευταία θέση της ΕΕ, με προτελευταία την Ουγγαρία που δαπανά 10.000 δολ. Οι δημόσιες δαπάνες για την Παιδεία ανέρχονται σε 4.497 δολ. /φοιτητή, έναντι μέσου όρου του ΟΟΣΑ 15.102 δολ.

Πρόκειται για ένα μεγάλο χάσμα που καταδεικνύει ότι η Ελλάδα επενδύει λιγότερο από το ένα τρίτο του μέσου όρου, γεγονός το οποίο έχει επιπτώσεις τόσο στην ποιότητα σπουδών όσο και στην ερευνητική δραστηριότητα των πανεπιστημίων.

Στα τάρταρα οι μισθοί των εκπαιδευτικών

Η εικόνα των μισθών μόνο καλύτερη δεν είναι. Αυτό καταδεικνύεται από το γεγονός ότι σε άλλες χώρες του ΟΟΣΑ οι μισθοί των δασκάλων έχουν αυξηθεί από το 2015 μέχρι σήμερά κατά μέσο όρο 14,6%, στην Ελλάδα η αύξηση περιορίζεται μόλις στο 1,4%.

MUST READ

Oι 10 καλύτεροι περιφερειακοί του ΝΒΑ που είναι διαθέσιμοι για τη Euroleague (vids)

Οι πραγματικοί μισθοί των δασκάλων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα είναι κατά 31% χαμηλότεροι από εκείνους των εργαζομένων με τριτοβάθμια εκπαίδευση, πλήρους απασχόλησης και ολόκληρου έτους, σε σύγκριση με ένα μέσο όρο 17% χαμηλότερο σε ολόκληρο τον ΟΟΣΑ.