Eurostat: Περισσότεροι φόροι στην ΕΕ το 2024 – Η Ελλάδα στο top-10 των χωρών με τη μεγαλύτερη επιβάρυνση

Περισσότερους φόρους και εισφορές σε σχέση με το εισόδημά τους κατέβαλαν συνολικά οι πολίτες και οι επιχειρήσεις στην ΕΕ το 2024, σύμφωνα με τα νέα στοιχεία που δημοσίευσε η Eurostat την Παρασκευή.

Η αναλογία φόρων προς ΑΕΠ – δηλαδή το άθροισμα των φόρων και των καθαρών κοινωνικών εισφορών ως ποσοστό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος – στην ΕΕ έφτασε το 40,4%. Ειδικότερα, αυξήθηκε κατά μισή ποσοστιαία μονάδα, από 39,9% το 2023. Στην Ελλάδα, αυξήθηκε κατά 1,1 ποσοστιαία μονάδα, στο 41,7%, επίπεδο που την τοποθετεί στην πρώτη δεκάδα των χωρών με τη μεγαλύτερη φορολογική επιβάρυνση στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στην Ευρωζώνη, το ποσοστό φόρων επί του ΑΕΠ επίσης αυξήθηκε, από 40,5% το 2023 σε 40,9% το 2024. Σε απόλυτους αριθμούς, την προηγούμενη χρονιά τα έσοδα από φόρους και κοινωνικές εισφορές αυξήθηκαν κατά 387 δισ. ευρώ στην ΕΕ σε σχέση με το 2023, φτάνοντας τα 7,28 τρισ. ευρώ.

Οι φόροι αυξήθηκαν στα περισσότερα κράτη-μέλη της ΕΕ, ενισχύοντας τα δημόσια έσοδα αλλά και τις πιέσεις στα νοικοκυριά

Τα ποσοστά σημείωσαν σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2024. Τα υψηλότερα καταγράφηκαν στη Δανία (45,8%), τη Γαλλία (45,3%) και το Βέλγιο (45,1%), ενώ η Ελλάδα – με 41,7% – κατατάσσεται ένατη στην ΕΕ. Στον αντίποδα, τα χαμηλότερα ποσοστά σημειώθηκαν στην Ιρλανδία (22,4%), στη Ρουμανία (28,8%) και στη Μάλτα (29,3%).

Πού σημειώθηκαν οι μεγαλύτερες αυξήσεις

Το 2024, σε σύγκριση με το 2023, η φορολογική επιβάρυνση ως ποσοστό του ΑΕΠ ήταν μεγαλύτερη σε 22 χώρες της ΕΕ, με τις πιο υψηλές τιμές να παρατηρούνται στη Μάλτα (από 26,7% το 2023 σε 29,3% το 2024), στη Λετονία (από 33,0% σε 35,5%) και στη Σλοβενία (από 36,8% σε 38,8%). Στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό ανήλθε από 40,6% το 2023 στο 41,7% το 2024.

Μειώσεις στον λόγο φόρων προς ΑΕΠ σημειώθηκαν σε πέντε χώρες της ΕΕ, κυμαινόμενες μεταξύ -0,5 και -0,1 ποσοστιαίων μονάδων. Αυτές είναι η Γαλλία (από 45,6% σε 45,3%), η Ολλανδία (από 39,7% σε 39,4%), η Πορτογαλία (από 37,2% σε 37,1%), η Φινλανδία (από 42,9% σε 42,3%) και η Σουηδία (από 42,6% σε 42,5%).

Συνολικά, η τάση δείχνει ότι η φορολογική επιβάρυνση αυξάνεται στα περισσότερα κράτη-μέλη, ενισχύοντας τα δημόσια έσοδα αλλά και τις πιέσεις στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Από το 2023 έως το 2024, όλες οι χώρες της ΕΕ και της EFTA, με εξαίρεση τη Φινλανδία και τη Νορβηγία, κατέγραψαν αύξηση των φορολογικών εσόδων.

Για τη Νορβηγία, η μείωση μεταξύ 2023 και 2024 (1,6%) οφείλεται κυρίως στα ιδιαίτερα υψηλά έσοδα του 2023 από τις εταιρείες παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου. Στη Φινλανδία, τα συνολικά φορολογικά έσοδα μειώθηκαν ελαφρά (0,1%), εξαιτίας χαμηλότερων εισπράξεων από κοινωνικές εισφορές.

Μεταξύ των χωρών της ΕΕ, οι μεγαλύτερες αυξήσεις σε απόλυτα μεγέθη φορολογικών και ασφαλιστικών εσόδων (σε χρήμα, όχι σε αναλογία του ΑΕΠ) από το 2023 στο 2024 σημειώθηκαν στη Μάλτα (21%), στη Ρουμανία (16%), στην Κροατία (14%), στη Βουλγαρία (13%), στην Πολωνία (12%) και στη Σλοβενία (11%).

Σε επίπεδο ΕΕ συνολικά, τα φορολογικά έσοδα αυξήθηκαν κατά 5,6% από το 2023 έως το 2024. Από το 1995 έως το 2024, μείωση των συνολικών φορολογικών εσόδων σε απόλυτα μεγέθη έχει παρατηρηθεί μόνο δύο φορές: Το 2009 (-5,2%), λόγω της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, και το 2020 (-3,6%), εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού.

Εν μέρει, η ανάκαμψη των φορολογικών εσόδων σε πολλές χώρες της ΕΕ αποδίδεται σε ενεργητικές πολιτικές αύξησης εσόδων, όπως οι αυξήσεις συντελεστών ΦΠΑ και η εισαγωγή νέων φόρων, π.χ. τραπεζικών ή φόρων ακίνητης περιουσίας.

Τα στοιχεία της Eurostat φωτίζουν μεταξύ άλλων και την πορεία των φορολογικών εσόδων την περίοδο της πανδημίας και της οικονομικής κρίσης που προηγήθηκε.

Ο παράγοντας της πανδημίας

Όπως αναφέρει η Eurostat στα γενικά συμπεράσματα, τα προηγούμενα χρόνια τα φορολογικά έσοδα των χωρών της ΕΕ είχαν επηρεαστεί σημαντικά από την πανδημία COVID-19. Σχεδόν όλα τα κράτη-μέλη εισήγαγαν το 2020 μέτρα αναστολής πληρωμών φόρων και κοινωνικών εισφορών. Αυτό σημαίνει ότι οι φόροι καταγράφηκαν ως έσοδα για το 2020, αλλά πληρώθηκαν σε μεταγενέστερες περιόδους, γεγονός που οδήγησε σε αύξηση των εισπρακτέων απαιτήσεων της γενικής κυβέρνησης.

Ορισμένα από τα μέτρα αναστολής παρέμειναν σε ισχύ και το 2021 και 2022, ενώ αρκετές χώρες της ΕΕ προχώρησαν και σε προσωρινές φορολογικές μειώσεις. Η περαιτέρω αύξηση των φορολογικών εσόδων των κυβερνήσεων το 2022 και 2023 οφειλόταν στην οικονομική ανάκαμψη (λόγω των αυτόματων σταθεροποιητών) καθώς και στον υψηλότερο πληθωρισμό. Παράλληλα, αρκετά κράτη μείωσαν επιμέρους φόρους, ιδίως σε προϊόντα ενέργειας.

Το 2024, τα φορολογικά έσοδα αντιστοιχούσαν στο 87,8% των συνολικών εσόδων της γενικής κυβέρνησης στην ΕΕ. Η σταθερή απασχόληση και οι αυξήσεις στους μισθούς συνέχισαν να στηρίζουν τα επίπεδα των εσόδων.

Μετά το 2007, οι επιπτώσεις της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης στη φορολογική επιβάρυνση έγιναν εμφανείς. Από το τελευταίο υψηλό του 2007 (40,1% του ΑΕΠ), ο λόγος των εσόδων από φόρους και κοινωνικές εισφορές προς το ΑΕΠ στην ΕΕ μειώθηκε σημαντικά στο 39,0% του ΑΕΠ το 2010. Από το 2014 έως το 2015, τα φορολογικά έσοδα ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκαν ελαφρά τόσο στην ΕΕ όσο και στην Ευρωζώνη, προτού αρχίσουν να αυξάνονται ξανά την περίοδο 2016 – 2018. Το 2019 παρατηρείται μια μικρή μείωση και στις δύο περιοχές.

Το ΑΕΠ επηρεάστηκε έντονα από τα lockdowns της πανδημίας και τη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας. Το 2021, η αύξηση των φορολογικών και ασφαλιστικών εσόδων στην ΕΕ και την Ευρωζώνη, μετά τη μεγάλη πτώση του 2020, ήταν πολύ ισχυρότερη από την αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ. Όλες οι βασικές κατηγορίες φόρων κατέγραψαν αύξηση σε επίπεδο ΕΕ, αν και υπήρξαν διαφοροποιήσεις στην πορεία του χρόνου.

MUST READ

«Βροχή» τα γκολ σε Πανθεσσαλικό και «Καραϊσκάκης», στο 3.50!

Οι λόγοι γι’ αυτό είναι πολλοί. Βασικοί παράγοντες είναι οι μεταβολές στην οικονομική δραστηριότητα (επίπεδο απασχόλησης, πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών κ.λπ.), οι αλλαγές στη φορολογική νομοθεσία (συντελεστές, φορολογική βάση, απαλλαγές) και οι μεταβολές στο επίπεδο του ΑΕΠ.