Δημογραφικό: Ο κίνδυνος να μειωθεί το ΑΕΠ 15% – «Γεννάμε λιγότερο, ζούμε περισσότερο»

Το δημογραφικό αποτελεί μια τεράστια απειλή για την Ελλάδα και κατ΄ επέκταση για την οικονομία της. Η χώρα καλείται να μετασχηματιστεί συμβαδίζοντας με τις ανάγκες της εποχής, πριν να είναι αργά. Ο πληθυσμός της Ελλάδας έφτασε στο μάξιμουμ το 2011, με 11,1 εκατομμύρια κατοίκους. Έπειτα, άρχισε να μειώνεται και σήμερα ζουν λίγο πάνω από 10 εκατομμύρια άνθρωποι (βάσει των στοιχείων του 2023).

Από τις αρχές της δεκαετίας του 2010 οι θάνατοι είναι σταθερά περισσότεροι από τις γεννήσεις και τα φυσικά μας ισογύζια θα παραμείνουν αρνητικά και τις αμέσως επόμενες δεκαετίες

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Eurostat ο πληθυσμός της χώρας μας αναμένεται να μειωθεί κατά 14% μέχρι το 2050 και να φτάσουμε τα 7,3 εκατομμύρια έως το 2100. Υπό αυτές τις συνθήκες η δημογραφική γήρανση δεν αποτελεί πλέον μια μελλοντική πρόβλεψη αλλά μια πραγματικότητα που αποτυπώνεται με σαφήνεια στα επίσημα στοιχεία.

Διαβάστε επίσης: Ο Γιάννης έδωσε την μπάλα του αγώνα σε rookie των Λέικερς παρά την άρνηση των διαιτητών (vid)

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Eurostat ο πληθυσμός της Ελλάδας, το 2100, δεν θα ξεπερνά τα 7,5 εκατομμύρια.

Δημογραφικό: Δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων

Ο δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων, δηλαδή η αναλογία των ατόμων (ηλικίας 65 ετών και άνω) σε σχέση με τον πληθυσμό εργάσιμης ηλικίας (άτομα ηλικίας 20 έως 64 ετών), έχει αυξηθεί αισθητά τα τελευταία 20 χρόνια.

Το 2004 ήταν στο 26,8% που σημαίνει ότι αντιστοιχούσαν περίπου τέσσερις πολίτες σε ηλικία εργασίας για κάθε άτομο μεγαλύτερο των 65 ετών. Δέκα χρόνια μετά ο δείκτης εκτοξεύτηκε στο 37% που αντιστοιχεί σε περίπου τρεις πολίτες σε ηλικία εργασίας για κάθε άτομο μεγαλύτερο των 65 ετών.

Προειδοποιήσεις για δημογραφικές και εργασιακές προκλήσεις

Κάπως έτσι, νέες δοκιμασίες αναδύονται στην οργάνωση της αγοράς εργασίας σε ένα περιβάλλον μειωμένου εργατικού δυναμικού.

Τα «καμπανάκια» χτυπούν δυνατά με τον επικεφαλής του Κέντρου Κρήτης του ΟΟΣΑ, για τη Δυναμική των Πληθυσμών, Άρη Αλεξόπουλο, να διατυπώνει σαφείς προειδοποιήσεις για τις δημογραφικές και εργασιακές προκλήσεις.

Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, ο κ. Αλεξόπουλος τόνισε (ΕΡΤ1) ότι «γεννάμε λιγότερο, ζούμε περισσότερο και μετακινούμαστε περισσότερο», περιγράφοντας μια πραγματικότητα που ήδη επηρεάζει την αγορά εργασίας.

Η Ελλάδα θα χάσει 2 εκατ. εργαζόμενους έως το 2050

Ο κ. Αλεξόπουλος υπογράμμισε ότι ο παραγωγικός πληθυσμός της χώρας, ηλικίας 15 έως 64 ετών, θα μειωθεί κατά περίπου 2 εκατομμύρια άτομα μέχρι το 2050. «Σήμερα είμαστε στα 6,6 εκατομμύρια. Το 2050 θα είμαστε 30% λιγότεροι», ανέφερε, προειδοποιώντας ότι η εξέλιξη αυτή θα έχει άμεσο οικονομικό αποτύπωμα.

Σύμφωνα με τον ίδιο, εάν δεν ενισχυθεί η παραγωγικότητα και το εργατικό δυναμικό, η χώρα κινδυνεύει να καταγράψει μείωση στο ΑΕΠ κατά 15%.

Ανησυχητικό μήνυμα σχετικά με το δημογραφικό στέλνει το 70% νέων ανθρώπων (έρευνα της Metron Analysis για λογαριασμό του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών) που δηλώνουν ότι η οικονομική/στεγαστική δυσκολία τους αποτρέπει να κάνουν παιδιά. Η απόκτηση παιδιών βρίσκεται χαμηλά στις προτεραιότητες (με 24% -και ακόμη χαμηλότερα ο γάμος με 9%).

Εντύπωση επίσης προκαλεί το ποσοστό (68%) όσων δηλώνουν ότι έχουν σκεφτεί το ενδεχόμενο της μετανάστευσης.

Η γήρανση του πληθυσμού και η αύξηση της μακροβιότητας καλούν σε ριζική αναδιαμόρφωση των οικονομιών και των κοινωνιών.

«Δεν βρίσκουν προσωπικό – 1 άνεργος για 10 κενές θέσεις»

Ο καθηγητής  Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης ανέδειξε και το πρόβλημα της έλλειψης εργαζομένων στην ελληνική αγορά. Όπως είπε: «Οι επιχειρήσεις δεν βρίσκουν προσωπικό σε ποσοστό 75%. Ενώ πριν την πανδημία είχαμε έναν άνεργο για μια κενή θέση, σήμερα έχουμε έναν άνεργο για δέκα κενές θέσεις».

Σημείωσε ότι πολλοί άνεργοι είτε δεν θεωρούν ελκυστικές τις διαθέσιμες θέσεις είτε δεν διαθέτουν τα απαιτούμενα προσόντα και δεξιότητες.

Παράλληλα επεσήμανε ότι ειδικότητες όπως υδραυλικοί, μηχανικοί αυτοκινήτων και χειριστές κλαρκ παρουσιάζουν σοβαρό έλλειμμα.

Στα σενάρια που εξετάζονται για να αντιστραφεί η δυσμενής κατάσταση, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, κεντρικό ρόλο έχει η αξιοποίηση δεξαμενών εργατικού δυναμικού, οι οποίες σήμερα εμφανίζουν χαμηλά ποσοστά συμμετοχής στην αγορά εργασίας.

Ο κ. Αλεξόπουλος στάθηκε ιδιαίτερα στη χαμηλή συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας.

«Στις γυναίκες η ανεργία είναι στο 12%, στους άνδρες στο 6%. Από τα 3 εκατομμύρια γυναίκες εργάζονται 1,8 εκατομμύριο», ανέφερε, κάνοντας λόγο για φαινόμενα «έμφυλου ρατσισμού» στην επαγγελματική ένταξη.

Παράλληλα επεσήμανε ότι μεγάλος αριθμός πολιτών 55–64 ετών μένει εκτός αγοράς εργασίας. «Από τα 1,5 εκατομμύρια, τα 700.000 είναι εκτός. Και εδώ υπάρχει ηλικιακός ρατσισμός», σημείωσε.

Αναζητούνται λύσεις

Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια για την αύξηση του εργατικού δυναμικού με την ενσωμάτωση περισσότερων γυναικών και νέων.

Παράλληλα, αυτό που άμεσα θα μπορούσε να αποδώσει, όπως δείχνουν παραδείγματα από τη διεθνή πρακτική που θα συζητηθούν στο συνέδριο (Ισπανία), είναι η αξιοποίηση της νόμιμης μετανάστευσης για την στοχευμένη κάλυψη ελλείψεων στην αγορά εργασίας.

Ως άμεση απάντηση στις ελλείψεις εργατικού δυναμικού, ο κ. Αλεξόπουλος πρότεινε στοχευμένη προσέλκυση εργαζομένων από το εξωτερικό. «Η πιο άμεση πηγή είναι η μετανάστευση. Αλλά σωστά οργανωμένη», είπε.

MUST READ

Πήρε το ντέρμπι και έστειλε μήνυμα ο Ολυμπιακός (3-1)

Αναφέρθηκε ως παράδειγμα η συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για 5.000 εργαζόμενους, τονίζοντας ότι απαιτούνται περισσότερες παρόμοιες και πιο σταθερές συμφωνίες.