Ο χρόνος τελειώνει – δεν χρειαζόμαστε άλλη κλιματική ρητορική, αλλά πραγματική δράση

Λευτέρης Χαραλαμπόπουλος 03.11.2021-23:27

Αυτή την εβδομάδα η ρητορική για το κλίμα κυριαρχεί. Αλλά όταν τελειώσει η COP26 λίγα πράγματα θα αλλάξουν πραγματικά

Όλοι οι ηγέτες του κόσμου και όλα τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης αυτή την εβδομάδα ασχολήθηκαν με την κλιματική αλλαγή.

Όλοι αναγνώρισαν πόσο κρίσιμη είναι η κατάσταση, πόσο μεγάλη είναι η ανάγκη να ληφθούν μέτρα, πόσο διατεθειμένοι είναι να κάνουν ό,τι χρειάζεται.

Μάλιστα, υπογράμμισαν ότι αυτή τη φορά οι δεσμεύσεις στα κοινά ανακοινωθέντα είναι «πιο συγκεκριμένες» και «πιο πραγματικές».

Βεβαίως, εάν μετά πας να δεις ποιες είναι ακριβώς οι δεσμεύσεις, τότε διαπιστώνεις το εξής παράδοξο.

Ναι μεν μπαίνει ο στόχος για μηδενικές εκπομπές αερίων που προκαλούν την κλιματική αλλαγή μέχρι το 2050, αλλά την ίδια στιγμή υπάρχει μια ρητή ή άρρητη παραδοχή ότι θα υπάρξει μια μεταβατική περίοδος, στην αρχή της οποίας ο πλανήτης θα στηριχτεί ακόμη περισσότερο στα ορυκτά καύσιμα.

Δηλαδή, πριν αρχίσουμε να μειώνουμε τους ρύπους, θα προσθέσουμε και μερικούς ακόμη.

Και την ίδια στιγμή όταν σκεφτόμαστε την «ανάπτυξη», στη χώρα μας αλλά και διεθνώς, εξακολουθούμε να τη σκεφτόμαστε με όρους που δεν δείχνουν επίγνωση της κλιματικής αλλαγής: εξακολουθούμε να θεωρούμε τον τουρισμό «ατμομηχανή της οικονομίας» ξεχνώντας πόσο επιβαρυντικά είναι τα αεροπορικά ταξίδια, επιμένουμε σε ένα μοντέλο μεγάλων εισαγωγών και επιδίωξης μεγάλων εξαγωγών που πέραν όλων των άλλων σημαίνει και περιβαλλοντική επιβάρυνση από τις μεταφορές, και βέβαια σχεδιάζουμε επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα.

Ξέρω ότι υπάρχουν αρκετά επιχειρήματα πάνω στο ότι «δεν μπορεί σε αυτή τη φάση να γίνει αλλιώς», ή πάνω στο ότι όντως είναι μια μεταβατική φάση και μετά θα υπάρξει η μεγάλη αλλαγή.

Όμως, δεν είμαι πεπεισμένος ότι κάνουμε ακριβώς αυτό. Πολύ φοβάμαι ότι έχουμε μια παγκόσμια οικονομία εθισμένη σχεδόν σε ένα παραγωγικό μοντέλο που συγκρούεται με το περιβάλλον και ταυτόχρονα με μεγάλη δυσκολία να σκεφτεί έξω από τα όρια του άμεσου κέρδους.

Και πολύ φοβάμαι ότι αυτό το «για ένα διάστημα ας συνεχίσουμε όπως πριν και μετά τα αλλάζουμε όλα» δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι θα οδηγήσει στην λύση του προβλήματος.

Πιο πολύ φανερώνει απροθυμία και αδυναμία αλλαγής.

Πρέπει να καταλάβουμε ότι αυτά που πρέπει να κάνουμε δεν αφορούν κάποιο μακρινό μέλλον. Αφορούν το σήμερα και μάλιστα με την επείγουσα μορφή που παίρνουν τα πράγματα που δεν κάναμε χτες και προχτές.

Χωρίς επίγνωση ότι η αλλαγή θα είναι με έναν τρόπο «βίαιη», αλλά και χωρίς πραγματική δέσμευση στην ανάληψη του κόστους πρώτα και κύρια από τις χώρες και τις οικονομίες που επωφελήθηκαν όλες τις προηγούμενες δεκαετίες από το οικονομικό μοντέλο που μας έφερε στη σημερινή κατάσταση, ο κίνδυνος η κλιματική αλλαγή να γίνει κλιματική καταστροφή παραμένει ενεργός.

Αλλά και χωρίς συνειδητοποίηση ότι όλα αυτά αφορούν τον καθένα μας, τις ατομικές συνήθειες και πρακτικές, τα διάφορα «αυτονόητα» (από το ρυπογόνο ΙΧ μέχρι την υπερκατανάλωση και την πεισματική άρνηση ανακύκλωσης) που συμβάλλουν στο πρόβλημα, πάλι δεν θα καταφέρουμε να αλλάξουμε τα πράγματα.